Łupawa - wieś położona w gminie Potęgowo, wzmiankowana w dokumentach z 1282 roku. Z końcem XIII wieku dobra były własnością polskich rycerzy z rodu Święców, po wygaśnięciu dynastii przeszły w ręce rodziny von Tessen i von Puttkamer, a następnie von Zitzewitz. Mimo silnych wpływów germańskich jeszcze w XVIII wieku w kościele kazania były wygłaszane w języku polskim. O dawnej świetności Łupawy świadczą zabytki, wśród których na szczególną uwagę zasługuje rokokowy kościół z 1772 roku, dawnej ewangelicki, obecnie parafialny p. w. Matki Boskiej Częstochowskiej . Kościół został ufundowany przez generała Filipa Wilhelma von Grumckow i tajnego radcę Michała Ernesta Boehna, wymurowany przez samego Jana Gottfrieda. Wzniesiono go w miejscu dawnej świątyni wzmiankowanej już w XIII wieku. Budowla została posadowiona na kamiennym fundamencie, na planie prostokąta z wyodrębnionym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, z emporą muzyczną w części południowo - zachodniej. Dwuspadowy dach kościoła pokryto dachówką karpiówką, zaś wieżę, zwieńczoną ośmiobocznym hełmem, pokryto łupkiem kamiennym. W 1873 roku świątynia była remontowana, zmieniono wówczas górną część wieży. Kościół posiadał cenną bibliotekę ze zbiorem ksiąg z lat 1499- 1831. Do 1959 roku po obu stronach kościoła znajdowały się trzy szachulcowe aneksy mieszczące bibliotekę, loże kolatorskie oraz zakrystię. Nad otworami łączącymi aneksy z główną bryłą kościoła zachowały się bogate rokokowe dekoracje z herbami rodowymi fundatorów. Z zabytkowego wyposażenia świątyni zachowała się barokowa ambona z 1750 roku, renesansowa ława kolektorska oraz chrzcielnica datowana na 1865 rok.